نام مرکز های کشورهای دنیا از کجا آمده اند؟ - زرین گراف

وجه و دقت در نام و به عبارتی وجه تسمیه شهرها و منطقه ها مختلف دنیا نشان می دهد که بیشتر اسامی شهرها به نوعی نشان دهنده قوم و یا نژاد غالب در آنجاست، و یا اینکه نشان دهنده شرایط جغرافیایی و اقلیمی آنهاست. اما در این میان بعضی از شهرها هستند که نام بعضی از بزرگان و یا شخصیت های معروف و مشهور تاریخی را بر انها گذارده اند، برای نمونه نام سائوپائولو به عنوان یکی از بزرگترین شهرهای برزیل برگرفته از پائولو قدیس یکی از کشیشان مشهور کاتولیکی است.

نیویورک

پیش از اینکه نیویورک نیویورک باشد، جزیره ای کوچک بود که در آن بومیان آمریکایی زندگی می کردند. یکی از ترجمه های اولیه انگلیسی از نام بومی آن Manna-hata به معنی محلی که می توان از آن چوب برای ساختن کمان گرفت است. در اوایل دهه 1600 میلادی، شرکت هلندی هند شرقی فردی انگلیسی به نام هنری هادسون را برای سفر به گذرگاه شمال غربی فرستاد. هادسون در منهتن امروزی، یک جزیره و رودخانه کشف کرد که آن ها را هادسون نامید. او از این منطقه برای شکار سگ های آبی و تجارت پوست آن ها استفاده می کرد. هلندی ها این جزیره را به تقلید از مرکز کشور خود آمستردام، نیو آمستردام نامیدند. در سال 1625 شهر نیو آمستردام از قسمت جنوبی جزیره منهتن تا وال استریت امروزی ساخته شد. در سال 1664 انگلیسی ها به این جزیره حمله نموده و آن را تصرف کردند. پادشاه چارلز دوم این قلمرو را به برادرش، جیمز استوارت (دوک یورک) اعطا کرد. دوک یورک عنوانی شریف بر پایه یورک، یک شهر مهم تاریخی در شمال انگلیس است. انگلیسی ها علاوه بر زمین های تحت تصرف هلندی ها، قسمت هایی که بومیان آمریکا در آن ساکن بودند، به تصرف خود درآورند. در آن موقع این سرزمین برای پادشاه یورک نیویورک نام گرفت.

پاریس

کِلت ها (Celts) تمدنی بودند که حدود 700 سال پیش از میلاد مسیح، در عصر آهن از آسیا به سمت اروپا مهاجرت کردند. در ابتدا رومیان بلژیک، فرانسه، بخشی از آلمان، سوئیس و شمال ایتالیا را گالی و مردمی که در آنجا زندگی می کردند را گالوها نامیدند. در 300 سال پیش از میلاد یکی از این قبیله های کِلتی که اصالتا از بلژیک و پاریسی (Parisii) بودند، مجددا به غرب و جنوب مهاجرت نموده و در انگلیس و منطقه پاریس ساکن شدند. از آنجایی که کتری آهنی یا گلدان نقش مهمی را در زندگی روزمره و در اسطوره ای کِلتی ها بازی می کرد، امروزه بیشتر باستان شناسان معتقدند که نام آن ها پاریسی به معنای مردم گلدان بوده است.

کِلت های فرانسوی مرکز خود را لوکوتِسیا Lucotecia به معنی جایی که آب درخشد نامیدند. 52 سال پیش از میلاد، هنگامی که جولیوس، سزار رومی فرانسه را فتح کرد، این نام را به لوتِسیا Lutetia به معنی گِل یا باتلاق تغییر داد. پس از کاهش قدرت رومیان در قرن چهرام پس از میلاد مسیح، نام شهر مجددا به شهر پاریسی تغییر یافت. در اوایل قرن نوزدهم میلادی نام مستعار شهر روشنایی به پاریس داده شد. زیرا پاریس اولین شهر اروپا بود که در آن از چراغ های گازی برای روشنایی خیابان های شهر استفاده می کردند.

پکن

در محل پکن امروزی، شهری به نام چونگدو بوده که مغول ها آن را سوزانده و ویران نموده اند. قوبیلای قاآن در محل پکن کنونی شهری ساخت و آن را مرکز خود کرد. این شهر را در زبان مغولی خانبالِق به معنی شهر خان و در چینی دادو به معنی مرکز بزرگ نامیدند. بعلاوه، در متون فارسی نوشته شده در دوران مغول، از این شهر به نام خانبالق و خانبالغ نام برده اند. در سال 1368 میلادی، در زمان سلسله مینگ نام شهر به (Beping) به معنی صلح شمالی تغییر یافت. بعدها در سال 1421 نامش را به بِیجینگ، (Beijing) به معنی مرکز شمالی گذاشتند. در واقع پکینگ و پکن گونه های دیگری از نگارش همان واژه چینی Beijing هستند.

تهران

در خصوص وجه تسمیه تهران اختلاف نظر زیادی وجود دارد. بعضی از دلایل نام گذاری این شهر عبارتند از:

1. ته+ران= پایین+ دامنه

به عقیده بعضی، چون تهران در دامنه کوه های البرز است، آن را ته دامنه یا پایین دست و منطقه شمیران را بالادست می نامیدند.

2. ته+ران= زیر+راندن

در گذشته مردم این ناحیه برای پناه گرفتن در برابر جنگ و حملات، به زیرزمین ها پناه می بردند. از این رو آن را تهران نامیده اند. یعنی جایی که مردمش در مواقع اضطراری به ته رانده می شده اند.

3. ته+ران= گرم+ مکان

بر اساس این وجه تسمیه، تهران به معنی جای گرم است. همانطور که شمیران به معنی جای سرد است. (شمی=سرد)

4. تیر+ان= عطارد+ان

از نقطه نظر دیگر، نام تهران ریشه فارسی دارد و آن را به سیاره عطارد (تیر) نسبت می دهند. بعلاوه، معتقدند شخصی که تهران را آباد نموده تیرداد نام داشته که در گذر زمان این نام به تیران تغییر شکل یافته است.

5. طهیر+ان=زیبایی+ان جمع

در نوشته های حسین قلی خان ایلخانی که مدتی در ری و شمیرانات ساکن بوده، مردم طهران مردمی پاکیزه با لباس های تمیز و آراسته توصیف شده اند. از این جهت آن را شهر طهیران (پاکیزگان) می نامند.

6. طهران=طاهران= طاهریان

بعضی نیز معتقدند که تهران زمانی محل اقامت قوم طاهریان بوده و نام آن تغییر یافته نام طاهریان است.

استانبول

اولین بار، پادشاه مِگارا، بیزاس (Byzas) نام یونانی بیزانتیوم را به این شهر داد. در قرن هفتم پیش از میلاد مسیح، او یونانیان را به این شهر منتقل کرد تا سرزمین استعماری جدیدی برای امپراطوری یونان به نام بیزانتیوم ایجاد کند. در طول زمان این شهر به وسیله حکومت های مختلف اداره می شد. تا اینکه در سال 193 پس از میلاد مسیح، یکی از امپراطورهای رومی آن را فتح کرد و تا قرن چهارم پس از میلاد تحت سلطه رومیان بود. امپراطور کنستانتین کبیر این شهر را مرکز امپراطوری روم شرقی قرار داد و نامش را به قسطنطنیه تغییر داد. پس از اینکه ترک های عثمانی قسطنطنیه را فتح کردند؛ کم کم ساکنان ترک این شهر به آن استانبول می گفتند. پس از فروپاشی حکومت عثمانی، در سال 1930 میلادی، جمهوری ترکیه نام شهر را رسما به استانبول تغییر داد.

ابوظبی:

وجه تسمیه این امارت بعنوان مرکز امارات متحده عربی به ابوظبی از آنجاست که به دلیل وجود آب شیرین در دوران قدیم، گله ای از (ظباء) یعنی آهو، قبل از ورود انسان به این منطقه در آنجا وجود داشته است. در سال 1761 قبیله بنی یاس بعد از پیدا کردن آب شیرین در منطقه ساکن می شوند و نام منطقه را به خاطر وجود آهو (ظباء) ابوظبی می گذارند.

ریاض:

ریاض از الریاض جمع روضه وأرض المکان وأروض أی کثرة روضه به معنای؛ گلزار و باغ است که آن را گلستان نیز می گویند. یعنی جایی که در آن آب باران جمع گردد و پس از آن گلهای رنگارنگ وخوشبو بروید. از اینجا است نام الریاض آمده است. چرا که شهر ریاض در میان این دره ها واقع شده است، و در موسم باران و بهار سر سبز و سرشار از گل های رنگارنگ می گردد، تاریخ نگار معروف (الهمدانی) در کتاب خود که به نام صفة جزیرة العرب معروف است، شهر ریاض را، حجر الخضراء به معنای سنگ سبز، نامگذاری نموده است.