معرفی سریال جذاب تبصره 22 - زرین گراف

خبرنگاران| ظاهرا بشر را از چنگال جنگ رهایی نیست که جنگ از درون خشمگین و طماع انسان برمی خیزد. تبصره 22 درباره فرار انسان از دست جنگ است فراری که راه به هیچ کجا ندارد. جان بوساریان که خلبان بمب افکن در ارتش آمریکاست دست به هر کاری میزند تا از ماموریت های جنگی دوری کند. اما کاغذ بازی و بروکراسی ارتش همواره راهی برای ماندن او در ارتش پیدا می نماید.

به گزارش خبرنگاران؛ مینی سریال تبصره 22 محصول شبکه هولو است که در 6 اپیزود و در تاریخ 17 می 2019 از این شبکه پخش شد. این مینی سریال بر اساس رمانی به همین نام نوشته جوزف هلر ساخته شده. جورج کلونی علاوه بر بازی در این سریال، یکی از تهیه کننده های اجرایی و نیز کارگردان دو اپیزود از آن است. تبصره 22 یک کمدی تلخ و سرگرم کننده با موضوع جنگ جهانی دوم است که با داستانی عمیق و جذاب، اما به شدت ناراحت کننده به اثرات مخرب جنگ روی جوانان می پردازد.

بوسارین (با بازی کریستوفر ابوت) ملقب به یویو، یکی از بمب افکن های نیروی هوایی آمریکا در جنگ جهانی دوم است. یویو با نا امیدی به دنبال نهایی کردن کار های ترخیص خودش است. جریان بوروکراسی و کاغذ بازی، سربازان رو مجبور می نماید تا قبل از ترخیص بمب باران های بیشتری انجام بدهند. اینجاست که یویو با مفهوم تبصره 22 آشنا میگردد: تن ها راه واقعی خروج از جنگ (البته به جز مردن) این است که شخص دیوانه باشد. ولی به محض این که درخواست ترخیص بدهد، همه متوجه میشوند که عقل او سالم است، چون فقط یک انسان عاقل درخواست ترخیص می دهد. تبصره 22 یعنی این!

بوروکراسی کور و تبعیت بی، چون و چرای جوانان از دستور فرماندهان، باور داشتن به چند شعار ایدئولوژیک و خالی بودن جنگجویان از بینش عمیق از مضامین سریال است. همچنین رابطه جنگ با اقتصاد سرمایه داری یا بهتر بگوییم نفع جنگ برای جیب برخی از افراد و گروه ها و کشور ها آشکارا به تصویر درآمده است.

در قلب داستان تبصره 22، شخصیتی بی همتا به نام یوساریان واقع شده است. او که در نیروی ارتش، توپچی است و همواره از زیر کار ها در می رود، قهرمانی زیرک است که برای نجات جانش از خطرات بی خاتمه جنگ، به هوشمندانه ترین شکل ممکن از خلاقیت خود استفاده می نماید. مشکل او، سرهنگی است که مدام، تعداد مأموریت های مورداحتیاج برای تکمیل دوره خدمت سربازان را افزایش می دهد.

یوساریان، حتی اگر هم بتواند به هر طریقی از انجام این مأموریت های مرگ بار شانه خالی کند، از قانونی همنام با عنوان کتاب، راه گریزی ندارد. این قانون بیان می نماید که اگر کسی با تمایل خود به شرکت در مأموریت های خطرآفرین و مرگبار ادامه دهد، دیوانه و مجنون تلقی خواهد شد، اما اگر این شخص، درخواست رسمی و مورد احتیاج برای معاف شدن از این مأموریت ها را ارائه دهد، دقیقا همین ارائه درخواست، ثابت می نماید که او دیوانه نیست و بنابراین، شرایط لازم برای معاف شدن از مأموریت ها را ندارد!

مینی سریال تبصره 22 با اقتباس از کتاب مشهوری به همین نام، نوشته جوزف هلر، ساخته شده است. این کتاب در سال 1961 به چاپ رسید. وقایع این رمان مربوط به سال های 1942 تا 1944 جنگ جهانی دوم را فرا می گیرد. این اثر به عنوان یکی از رمان های برتر قرن بیستم شناخته می گردد.

اصطلاح Catch-22 به عنوان یکی از اصطلاحات وارد زبان انگلیسی شده است و معمولاً به موقعیت هایی که در آن باخت قطعی است اطلاق می گردد؛ بدین ترتیب که فرد در موقعیتی سخت قرار می گیرد که از آن گریزی ندارد، چرا که برای حل مشکل الف باید عمل ب را انجام دهد؛ اما عمل ب را تنها زمانی می تواند انجام دهد که مشکل الف را نداشته باشد.

رمان چشم اندازی کاملا غیر احساسی از جنگ ارائه می دهد که تمام ظاهرسازی های عاشقانه را از جنگ دور می نماید و افتخار و شکوه را با کمدی های کابوس واری از خشونت، بوروکراسی و جنونی متناقض جایگزین می سازد. این گونه از کنایه در ادبیات بعد از جنگ ویتنام بسیار رایج بود؛ اما بعد از جنگ جهانی دوم که آمریکایی ها تصور می کردند جنگی عادلانه و قهرمانانه بود، تبصره 22 شوکه کننده بود.

رمان تبصره 22 را می توان به همراه برهنه ها و مرده ها نورمن میلر و سلاخ خانه شماره 5 کورت ونه گات، یکی از سه اثر مهم ادبیات ضد جنگ امریکا خواند. نویسندگان هر سه رمان به نوعی در رویداد های جنگ جهانی دوم شرکت داشته اند و آن را از نزدیک تجربه نموده اند. جوزف هلر که فرزند خانواده ای مهاجر از یهودیان روس تبار بود، سال 1942 در سن 19 سالگی به ارتش امریکا پیوست و در سال های خاتمهی جنگ به عنوان بمب انداز هواپیمای بی 25 در 60 مأموریت جنگی شرکت کرد.

در سال 1970 اقتباسی سینمایی از این کتاب به کارگردانی مایک نیکولس انجام شد. اما به تازگی شبکه هولو، این اثر را به صورت یک مینی سریال خوب شش قسمتی درآورده است...

از خوبی های این مینی سریال، پرداختن به این مسئله است که جنگیدن عقلانی است یا خیر؟ در سطحی عمیق تر سوال این است که عقل چیست؟ جوانی که به دنبال خاتمه وظیفه خود و برگشت به خانه است و جنگ را دیوانگی و حفظ جان را عاقلانه میداند در برابر سیستم و گروهی قرار گرفته که جنگ را عاقلانه می دانند، چون قدرت و اکثریت را دراختیار دارند و لذا خود را ملاک عقلانیت برمی شمرند؟ همین جا تلنگر دیگری به مخاطب زده می گردد و آن هم اخلاق است.

بر مبنای اخلاق فضیلت گرا، شجاعت حد وسط ترس و بی باکی است، بنابراین اخلاقی است. نسبت شجاعت با عقلانیت سوال مهم سریال است؛ با توجه به اینکه اخلاق مبنایی عقلانی دارد، آیا عقلانی اخلاقی عمل کردن (شجاع بودن) حفظ جان است یا جنگیدن؟

سریال جواب قطعی به این سوالات نمی دهد، به فرض وجود پاسخ متقن! اما به خوبی پوچ و بی دلیل و غیراخلاقی بودن لااقل برخی از جنگ ها را به چشم و دل مخاطب می نشاند.

تبصره 22 ریتم تند و جذابی دارد. فیلمبرداری، موسیقی، طراحی صحنه و بازی ها خیلی خوب و حرفه ای است.

مهم ترین ویژگی سریال درهم آمیختگی بجای طنز و تراژدی است. جنگ موضوعی است که حتی اگر پوچ و خنده دار باشد، هولناک و موجب گریه است؛ مرگ انسانها، از دست دادن خانواده و دوستان، رنج کشیدن و کشتن انسان های بی گناه به عمد یا اشتباه بخشی از وجوه تراژیک جنگ اند که به ظرافت در لابلای فضای سرخوش و مفرح سریال گنجانده شده تا صورت کریه و مرگ بار جنگ از خاطر بیننده نرود.

اگر قرار باشد Catch-22 یک شخصیت اصلی داشته باشد، او یوسارین ملقب به یویو، یک بمب افکن در نیروی هوایی آمریکا حین جنگ جهانی دوم است که کریستوفر ابوت (Christopher Abbott) نقش او را بازی می نماید. یویو با ناامیدی به دنبال این است تا برگه های ترخیص خودش را در جریان بوروکراسی و کاغذبازی که سربازان را مجبور می نماید قبل از ترخیص شدن ماموریت های بمباران بیشتری انجام دهند به مرحله نهایی برساند. ما به وسیله یویو برای اولین بار با مفهوم تبصره 22 آشنا می شویم، که دکتر دانیکا (با بازی هسلو) دکتر پایگاه آن را برای او شرح می دهد: تنها راه واقعی خروج از جنگ - البته به جز مردن - این است که یک شخص دیوانه باشد. اما به محض اینکه درخواست ترخیص بدهد، همه متوجه می شوند عقل او سالم است، چون فقط یک انسان عاقل درخواست ترخیص می دهد. تبصره 22 یعنی این. این یک مفهوم دیوانه کننده است که یوسارین را هم به مرز دیوانگی می کشاند، تا جایی که به نظر می آید جنگیدن با نیرو های آلمانی خیلی راحت تر از انتظار برای امضا شدن برگه های ترخیصش باشد.

منبع: فرادید