همه آب رهاسازی شده، به هورالعظیم نرسیده است - زرین گراف

با ما همراه باشید و درباره جاذبه های چارگون بیشتر بدانید.

محمدجواد اشرفی در کارگروه حقوق عامه که امروز (15 تیرماه) با موضوع شرایط تالاب هورالعظیم برگزار گشت، اظهار کرد: تالاب هورالعظیم با حدود 360 هزار هکتار در کشور ایران و عراق واقع شده که یک سوم آن در محدوده ایران واقع شده است.

وی افزود: این تالاب نقش بی بدیلی در کارکردهای اقتصادی و معیشت جوامع حاشیه تالاب دارد. هورالعظیم از نظر ساختار اکولوژیکی و تجاری، یک میکرواقلیم است و از نظر کنترل گرد و غبارها بسیار اهمیت دارد. کارکردهای این تالاب غیر قابل انکار است بنابراین لزوم حفظ آن هم غیر قابل انکار است و هر گونه آسیب به هورالعظیم، منجر به مسائل اقتصادی، اجتماعی و جغرافیایی جبران ناپذیری می شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: با توجه به اینکه دخل و تصرف های انسانی در تالاب هورالعظیم از زمان جنگ آغاز شد و تا امروز به فعالیت های نفتی رسید، این تالاب دچار تغییرات اکولوژیکی شد. به ویژه به علت ایجاد راه های تاسیسات نفتی در این تالاب، 120 هزار هکتار از مساحت تالاب هورالعظیم در بخش ایرانی، به پنج مخزن تبدیل شده است.

اشرفی افزود: مخزن شماره یک 8 هزار و 200 هکتار، مخزن شماره دو 30 هزار هکتار، مخزن شماره سه 15 هزار هکتار، مخزن شماره چهار 30 هزار هکتار و مخزن شماره پنج 27 هزار هکتار مساحت دارند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر آبگیری مخازن شماره یک، دو و سه تالاب از آب شیرین رودخانه کرخه تامین می شود و آب مخازن چهار و پنج از زهاب های کشاورزی اراضی بالادست تامین می شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: بر مبنای پایش های تصاویر ماهواره ای، در حال حاضر اندازه آبگیری مخزن شماره یک، 52 درصد است یعنی 48 درصد آن خشک است البته این مساله به این معنی نیست که در پی کاهش آب اخیر این اندازه از تالاب خشک شده است. با توجه به شیب تالاب، بخش هایی از آن در هیچ مقطعی از سال آبگیر نمی شود. بخش محدودی از این اندازه خشکی، به علت کم آبی اخیر بوده است. البته هر ساله این اندازه خشکی در فصل تابستان رخ می دهد.

اشرفی گفت: اکنون 80 تا 83 درصد مخازن شماره دو، سه و چهار آبگیر هستند. مخزن شماره پنج هم 52 درصد آبگیر است. شرایط این مخزن به گونه ای است که حتی در سیلاب سال 98 هم اندازه قابل توجهی از آن آبگیر نشد.

وی با بیان اینکه فعلا شرایط آبگیری تالاب هورالعظیم خوب است، شرح داد: با توجه به گرما و تبخیر زیاد، غلظت آب تالاب در حال افزایش است و اکسیژن آب کاهش یافته است بنابراین شانس مرگ و میر گسترده ماهی ها وجود دارد. در حال حاضر مرگ و میر گسترده ماهی ها در سرزمین ما وجود ندارد و تصاویر منتشرشده در حوزه عراق بود اما این تهدید وجود دارد که اگر آب به تالاب نرسد و رقیق سازی انجام نشود، مرگ و میر گسترده ماهی ها را داشته باشیم.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: تحلیل ما از مرگ ماهی ها در بخش عراقی تالاب این است که در 20 روز گذشته در بخش عراقی تالاب، آتش سوزی همارها بسیار زیاد بود بنابراین ماهی هایی که زیر همارها زندگی می کردند، برای شرایط بهتر به سمت آبشاری آب در قسمت دایک رفتند و تجمع گسترده ماهی ها و کاهش اکسیژن، علت مرگ بوده است. شاید هم یک عامل انسانی در این زمینه دخیل باشد.

وی افزود: معین حق آبه تالاب ها بر عهده سازمان محیط زیست و تامین حق آبه بر عهده وزارت نیرو است که بر این اساس طرح مطالعاتی معین حق آبه تالاب های خوزستان با کمک دانشگاه شهید چمران انجام شد و به اعدادی رسیدیم که مورد توافق وزارت نیرو قرار گرفت.

اشرفی با بیان اینکه برای معین حق آبه تالاب هورالعظیم سه سناریو لحاظ شده است، گفت: در شرایط ترسالی، یک میلیارد و 800 میلیون متر مکعب، در شرایط نرمال یک میلیارد و 600 میلیون مترمکعب و در شرایط خشکسالی یک میلیارد و 27 میلیون مترمکعب آب باید در تالاب تخلیه شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: طبق اعلام سازمان آب و برق خوزستان، تا به امروز یک میلیارد و 800 میلیون مترمکعب آب روانه تالاب هورالعظیم شده است اما ما هیچ سیستم پایشی برای نظارت بر این موضوع نداریم. اگر فرض کنیم این اندازه آب در تالاب رهاسازی شده است هم قطعا این اندازه آب وارد تالاب نشده است زیرا در بالادست تالاب برداشت غیرمجاز بسیار زیاد است و امکان رسیدن آب به تالاب با محدودیت روبرو شده است.

وی خاطرنشان کرد: شاید یکی از چالش های جدی که منجر به تنش کم آبی هورالعظیم شده است، برداشت غیرمجاز آب در بالا دست تالاب بوده است.

وی افزود: در بازدید از تالاب مشاهده شد که در تالاب هم به طور گسترده برنج کشت شده است. حوض های پرورش ماهی هم برداشت غیرمجاز آب داشتند.

اشرفی با بیان اینکه در حال حاضر 5 هزار نفر از مزایای اقتصادی تالاب هورالعظیم بهره مند می شوند، گفت: آب هورالعظیم برای زیست مندان تالاب شرایط مناسبی ندارد و باید با طرح های ضربتی، رهاسازی آب در بالادست مدیریت شود. اقدامات اجرا شده چه برخورد با این افراد و چه رهاسازی آب در این خصوص جوابگو نیست.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان خاطرنشان کرد: اخیرا دو مرحله رهاسازی آب اجرا شده است اما آنچه اهمیت دارد، تداوم رهاسازی آب است.

وی شرح داد: تالاب هورالعظیم در شرایط بحران نیست اما آماده بحران است. اگر آب روانه تالاب نشود انتظار تنش هایی در آینده نزدیک وجود دارد.

اشرفی با اشاره به آلودگی هوا در پی آتش زدن مزارع از طریق کشاورزان گفت: همه ساله کشاورزان نسبت به آتش زدن کاه و کلش اقدام می کنند اما سازمان جهاد کشاورزی خوزستان هیچ برخوردی با این افراد نمی کند زیرا هزینه ای برای آن ها ایجاد نمی شود. در حالی که انتظار می رود حداقل سازمان جهاد کشاورزی خوزستان، به این کشاورزان تسهیلات ندهد اما این اتفاق نمی افتد.