شالویی: برگزاری یک جشنواره حرفه ای منوط به واگذاری همه اختیارات به برگزارکنندگان است - زرین گراف

به گزارش ستاد خبری چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، در این نشست محمد علی رجبی، ابراهیم حقیقی، جمشید حقیقت شناس، امیر عبدالحسینی، امیر راد، مسعود زنده روح کرمانی، مجتبی آقایی، علی اشرف صندوق آبادی و جمال عرب زاده به عنوان دبیران کل یا دبیران هنری سیزده دوره گذشته جشنواره هنرهای تجسمی فجر حضور داشتند.

محمود شالویی، سرپرست معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به شکل گیری جشنواره هنرهای تجسمی فجر گفت: جشنواره هنرهای تجسمی فجر در سال 1387 که مسئولیت اداره کل هنرهای تجسمی را داشتم راه اندازی شد و آیین نامه این جشنواره با مشارکت تعدادی از هنرمندان تجسمی تدوین شد. رویکرد و نگاه این بود که جشنواره با توجه به محتوای عمیق و در راستای انقلاب اسلامی با مشارکت و تعامل هنرمندان و حرفه ای برگزار شود. اگرچه عده ای تصور می کردند جشنواره تجسمی فجر با هدف جایگزینی دوسالانه ها طراحی شده است اما اصلا قرار بر این نبود و اهداف و نحوه اجرای جشنواره فجر و دوسالانه ها فرق دارد و در این سال ها نیز دوسالانه ها و جشنواره فجر برگزار شده اند.

سرپرست معاونت هنری افزود: یک جشنواره زمانی می تواند با کیفیت و حرفه ای برگزار شود که همه اختیارات به برگزارکنندگان سپرده شود و جشنواره بر اساس آیین نامه موجود و با در نظر گرفتن مسائل تخصصی برنامه ریزی و اجرا شود.

هادی مظفری، مدیرکل هنرهای تجسمی هم در این نشست گفت: دوستان حاضر در این جلسه در دوره ای که مسئولیت جشنواره به عهده آن ها بوده است از جزئیات آن با خبر بودند و در دوره های بعد هم به عنوان عضو شورای سیاستگذاری فرایند آن را رصد کرده اند. در جشنواره هنرهای تجسمی فجر چندین خانواده زیر یک سقف قرار می گیرند و رشته های مختلفی که گاه تفاوت های جدی میان آن ها وجود دارد وقتی پای جشنواره به میان می آید با یکدیگر هماهنگ می شوند.

مظفری ادامه داد: در دوره های مختلف این جشنواره شاهد رویکردهای متفاوتی بودیم. زمانی رشته های هنری تفکیک شده بود و بعد از آن این مسئله مطرح شد که در دنیای امروز فاصله هنرها از بین رفته است و همه آن ها باید در کنار همدیگر قرار بگیرند. اما برخی رشته های هنری با توجه به مشخصه های آنها بار دیگر جدا از هم در جشنواره حضور داشتند. شاید دیدن این تغییرات از دور باعث شود که عده ای گمان کنند این جشنواره نقشه راه ندارد، اما وقتی در یک خانواده هنرهای مختلف دور هم جمع می شوند و هنرمندان آن ها باید اقناع شوند، به راحتی نمی توان در مورد این مسئله نظر داد و برای هر سوال پاسخ های زیادی وجود دارد.

مظفری افزود: نمی توان توقع داشت که این جشنواره مسئولیت بخش های مختلف را بر عهده داشته باشد و همه خواسته های جامعه تجسمی را پاسخ دهد، با این حال جشنواره به میزانی که گنجایش دارد باید تلاش کند تا بهترین ها را برای هنرمندان فراهم کند.

سیدعباس میرهاشمی، دبیرکل چهاردهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز در ادامه این نشست گفت: از روزی که عهده دار این مسئولیت شدم مروری کلی بر 13 دوره گذشته جشنواره کردم تا ببینم در کدام بخش ها توانسته ایم برای هنرهای تجسمی آورده داشته باشیم. در مجموع احساس کردیم تلفیقی از دو نگاه متفاوت تک رشته ای و میان رشته ای می تواند در این دوره پاسخگو باشد و بر همین اساس در فراخوان این دوره جشنواره هم رشته ها را به صورت تفکیک شده اعلام کردیم و هم بخش کیوریتوریال را ایجاد کردیم تا بتوانیم بحث میان رشته ای را بهتر دنبال کنیم. با افتخار می گویم که در بخش هایی از جشنواره دقیقاً جا پای دوره های قبل گذاشتیم، زیرا احساس کردیم قدم خوبی برداشته شده بوده و حالا باید آن را دنبال می کردیم.

میرهاشمی ادامه داد: ما نیازمند این هستیم که ابعاد مختلف جشنواره هنرهای تجسمی فجر و نحوه تعامل آن با دوسالانه ها و جشنواره هنرهای تجسمی جوانان تبیین شود. در این صورت می توانیم قدم های خوبی برداریم و فرصتی فراهم کنیم که اثر هنری و هنرمند به خوبی دیده شوند. در این میان حضور استانها را در جشنواره تقویت کردیم و با برنامه ریزی های متعدد سعی کردیم استانها با همه توان در جشنواره حضور داشته باشند. این جلسه را گشایشی می دانم که در جمع های دیگر راهنمایی بیشتری از دوستان بگیریم تا شاهد اتفاقات خوبی در حوزه تجسمی باشیم.

در ادامه جلسه دبیران دوره های گذشته به بیان نظرات خود و ارائه راهکارهایی برای برگزاری هرچه بهتر جشنواره هنرهای تجسمی فجر پرداختند. موضوعاتی از قبیل رویکردهای جشنواره، تقویت هنر معاصر، و برجسته کردن نقاط عطف آیین نامه جشنواره، مشخص مخاطبان جشنواره و همراه کردن نهادهای دیگر هنرهای تجسمی از قبیل گالری ها و انجمن ها به بحث گذاشته شد.

محمدعلی رجبی دبیرکل دوره چهارم گفت: نکته مهمی که در اغلب رویدادهای هنری مورد غفلت قرار می کرد این است که دستاوردهای آن ها بررسی نمی شود و فعالیت پژوهشی روی آن ها صورت نمی گیرد. همه جشنواره ها و دوسالانه ها تنها در مدت برگزاری خود با هنرمندان در ارتباط هستند و در سایر زمان ها پیگیر فعالیت های هنری نیستند. درحالی که باید به گونه ای برنامه ریزی شود که در سراسر سال فعالیت های هنری و شرایط هنرمندان رصد شود.

مجتبی آقایی دبیر کل ادوار هفتم تا دهم جشنواره در ادامه نشست گفت: جشنواره هنرهای تجسمی فجر به دلایل مختلف باید بسیار فراتر از آن چیزی که هم اکنون هست باشد. این جشنواره حمایتی را دارد که هیچ رویداد دیگری در حوزه هنرهای تجسمی ندارد. این جشنواره فرصت خیلی خوبی با داشته ها و سرمایه های زیاد است و برای استفاده از آن ها نیاز به یک مانیفست درست و اثربخش دارد.

آقایی گفت: در نامگذاری جشنواره نیز باید دقت کنیم و همچنین باید بدانیم که با چه گونه از مخاطب در ارتباط هستیم واژه هنرهای تجسمی برای مردم بسیار نامانوس است و آن ها متوجه نمی شوند که در این جشنواره قرار است چه چیزی را ببینند. نکته ای که باید به آن توجه کنیم این است که آیا جشنواره را برای قشر نخبه برگزار می کنیم یا برای هنرمندان یا برای مردم؟

علی اشرف صندوق آبادی دبیرکل دوره سیزدهم جشنواره نیز گفت: به نظر من بازنگری مجموعه سال های گذشته این جشنواره ضروری است. باید همه توفیقاتی را که داشتیم یا نداشتیم مرور شود و به سمتی برویم که راستا را عملیاتی کنیم. این جشنواره جوان است اما باید سرعت کار را با افزودن افرادی که موثر هستند و همچنین انجام کارهای تحقیقاتی بالا ببریم.

ابراهیم حقیقی دبیر کل دوره های یازدهم و دوازدهم جشنواره در ادامه نشست گفت: من نمی خواهم آرمان گرایانه صحبت کنم زیرا همه آرمان ها در آیین نامه جشنواره موجود است، اما همیشه سلیقه جمعی و شرایط بیشتر مشخص کننده است. در دوره های مختلف بخش هایی از آیین نامه اجرا نشده است اما در آنچه که اجرا شده باید ضعف ها را ببینیم و نقاط قوت را شناسایی کنیم تا این جشنواره جوان را برای آینده بهتر تربیت کنیم. بخش مسابقه و رقابت یعنی طوبای زرین مهمترین بخش جشنواره است که برای هنرمندان جوان ایجاد انگیزه می کند.

حقیقی افزود: به نظر من مخاطبان این جشنواره بیشتر هنرمندان و هنرجویان هستند و به ندرت می بینیم که مردم عادی از آن بازدید کنند. حضور پیشکسوتان هم می-تواند از طریق گالری ها در جشنواره اتفاق بیفتد. البته در سایر جشنواره ها نیز همین گونه است و به تصور من بیشتر دوستداران فیلم و موسیقی و تئاتر هستند که به جشنواره ها می فرایند.

جمشید حقیقت شناس دبیر هنری دوره های هفتم تا دهم جشنواره گفت: مشکل بزرگ این جشنواره نداشتن یک مکان مناسب است. در طول این سال ها هیچ کس فکری به حال این مسئله نکرده و ما ناچار هستیم هر سال از میان آثار فراوانی که به جشنواره ارسال می شود تنها تعداد اندکی را انتخاب کنیم.

زمانی که من دبیر هنری جشنواره شدم 10رشته با 10دبیر و چندین داور در جشنواره وجود داشت ولی ما شروع به حذف کردیم تا قدرت حرکتمان بیشتر شود. از داوران خواستیم که به جای قضاوت در رشته تخصصی خود در همه رشته ها نظر بدهند. فکر می کنم مشکل ما در برگزاری هر رویدادی حذف نکردن است، درحالی که اگر آنچه را در طول زمان جمع شده است حذف کنیم فضا بازتر می شود و بهتر می توان کار کرد.

مسعود زنده روح کرمانی دبیر هنری دوره های چهارم تا ششم در ادامه نشست گفت: جشنواره باید خلوت شود و نباید در آن رشته های مختلف وجود داشته باشند، زیرا در هنر معاصر چیزی به نام رشته وجود ندارد. جشنواره باید به سمتی برود که هنر معاصر امروز ایران در آن باشد. چیزی که برگرفته از همه دوسالانه ها و جشنواره جوان باشد. به نظر من حکم یک ساله برای دبیر جشنواره هیچ فایده ای ندارد زیرا یک نفر باید 5 سال برنامه ریزی کند تا راه مناسب برای جشنواره پیدا شود، درحالی که هر دوره آدم نوی با ایده های نو می آید که فرصتی برای عملی شدن پیدا نمی کند.

جمال عرب زاده دبیر هنری دوره دوازدهم جشنواره گفت: هنرمندان تجسمی به دلیل اینکه وابستگی حرفه ای به جشنواره ندارند و همیشه مستقل کار می کنند، ممکن است چندان در آن حضور پیدا نکنند. اما باید این جشنواره به عنوان جشن تجسمی در فکر هنرمندان جا بیفتد. اداره کل تجسمی با رفتن به سمت انجمن ها باعث شده است که تا حدودی فاصله ها برداشته شود. حرکت صحیح این است که انجمن ها و گالری ها این جشن را از آن خود بدانند و در آن حضور پیدا کنند. نکته دیگر آنکه جشنواره جوان پتانسیل زیادی دارد و فرصتی برای گسترده شدن جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. آثار برگزیده این جشنواره هیچ وقت به شکل خوبی نمایش داده نمی شوند اما جشنواره فجر فرصت مناسبی برای این کار است.

امیر راد دبیر هنری دوره اخیر جشنواره (چهاردهم) گفت: به نظر من مهم ترین مسئله این است که تکلیف ما مشخص شود تا بدانیم در این جشنواره با چه چیزی روبرو هستیم. در 13 سال گذشته هر بار تغییرات نوی در جشنواره رخ داده و چیزهایی به آن اضافه شده است. امسال تلاش شده که مسئله رسانه محور بودن کم رنگ شود تا به مرور به سمت تعریفی از هنر معاصر برویم تا جوانان هنرمند متوجه شوند نگاه دست اندرکاران این حوزه نیز به هنر معاصر است. با توجه به اینکه نمی توان رسانه محور بودن را به شکل ناگهانی تغییر داد، باید این اتفاق کم کم رخ می داد و بخش کیوریتوریال فرصت مناسبی برای این کار است.

راد افزود: به نظر من اگر بخش های جنبی در جشنواره وجود نداشته باشد بهتر است، زیرا کوچک تر شدن جشنواره باعث افزایش کیفیت آن می شود. ما برای برگزاری جشنواره نیازمند این هستیم که چند سال فکر کنیم اما اینکه هر سال افراد نوی تصمیمات نو و کوتاه مدت بگیرند نتیجه خوبی نخواهد داشت.

اردشیر میرمنگره دبیر هنری دوره گذشته جشنواره (سیزدهم) نیز گفت: تعداد مطالبات جامعه هنری زیاد است و درخواست ها و مسائل زیادی در حوزه هنرهای تجسمی وجود دارد که می خواهیم از این جشنواره برای حل همه آن ها استفاده کنیم. گرامیداشت هنرمندان پیشکسوت، نمایش آثار شهرستان ها، حضور هنر نو و... در یک جشنواره نمی گنجد. فکر می کنم جشنواره باید به سمت خالص شدن برود و برای بخش های دیگر راه حل های دیگری پیدا شود. امکان ندارد جشنواره فجر همه نیازهای جامعه هنرهای تجسمی را رفع کند و در سیاست گذاری وزارتخانه باید برای این تعدد مطالبات راه حلی پیدا شود.

در پایان نشست، حکم دبیرکلی جشنواره چهاردهم به سیدعباس میرهاشمی اعطا شد و همچنین لوح های یادبود و تندیس طوبای زرین جشنواره به دبیران دوره های گذشته اهدا شد.