خبرنگاران برنامه حفاظت از نژاد بز مرخز کردستان تهیه شد - زرین گراف

حمیدرضا بهمنی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار خبرنگاران گفت: در سال های اخیر گزارش های متعدد نشان می دهند که جمعیت بز مرخز مرتب در حال کاهش است به طوریکه در سالیان دور در استان های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه پراکنده بود امروزه بیشتردر بخش کوچکی از کردستان وجود دارد.

وی اضافه نمود: در آخرین گزارش معاونت بهبود فراوریات دامی سازمان جهاد کردستان، جمعیت در زیستگاه اصلی آن در آرمرده بانه به کمتر از 600 راس در سال 1397 رسیده که در این راستا مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اقدام به تهیه برنامه حفاظت از این گونه در معرض انقراض نموده است.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کردستان یادآور شد: برنامه برای بهبود عملکرد حیاتی، فراوریی و فراوری مثلی گله های بز مرخز، افزایش درآمد پرورش دهندگان این گونه، کنترل همخونی، جلوگیری از فرسایش ژنتیکی جمعیت تدوین شده است.

بهمنی اضافه نمود: محافظت از منابع طبیعی و اگرو اکوسیستم موجود در زیستگاه، جلوگیری از پیامدهای فرهنگی - اجتماعی حذف بز مرخز و توسعه پرورش بز مرخز، تجزیه و تحلیل حیاتی جمعیت از دیگر اهداف تدوین این برنامه است.

وی گفت: در برنامه تهیه شده با مدیریت ژنتیکی گله ها به وسیله افزایش نسبت دام نر به ماده، جلوگیری از استفاده مکرر نرهای خاص،پیشگیری از تلاقی والدین با درجه خویشاوندی بالا، تشکیل فامیل های متعدد و جلوگیری از نوسانات جمعیتی و مدیریت فراوری مثل گله ها و افزایش بازده فراوری مثل از نتایجی است که می توان با اجرای این طرح به آن دست یافت.

بهمنی گفت: با اجرای این طرح مدیریت تغذیه و تغذیه تکمیلی در مراحل حساس جفت گیری، اواخر آبستنی و اوایل شیردهی، مدیریت پرورش گله ها در مراحل مختلف زایش، شیردهی، آبستنی و جفت گیری، مدیریت بهداشتی و پیشگیری و کنترل بیماری ها براساس دستورالعمل تهیه شده، جمعیت و تعداد مولدین نر و ماده افزایش یافته و مخاطرات جمعیتی، جغرافیایی و ژنتیکی به حداقل ممکن خواهند رسید.

وی اضافه نمود: اجرای این برنامه تدوین شده احتیاجمند تامین اعتبار مورد احتیاج و مشارکت دستگاه های اجرایی ذیربط است.

بز مرخز که در منطقه شمال غربی استان کردستان پرورش داده می گردد تنها بز تک پوششی ایران است؛ الیاف حاصل از این بز در زبان کردی مَرَز نام دارد که از لحاظ خصوصیات کیفی شباهت زیادی به موهر حاصل از بز های آنقوره دارد.

در مورد منشا بز مرخز اختلاف نظرهایی وجود دارد و عده ای آن را زیر نژادی از بز آنقوره ترکیه می دانند که در اثر تلاقی با بزهای بومی کوهستان و انتخاب طبیعی به شکل کنونی در آمده است.

براساس فراوریات، بز مرخز دامی سه منظوره بوده که با هدف فراوری گوشت، الیاف پوششی نرم و ظریف (معروف به موهر) و شیر پرورش داده می گردد.