حقایق جالب در خصوص شوش، مرکز 3 هزار ساله - زرین گراف

شوش از شهرهای جنوبی کشور است که قدمت بسیار کهنی دارد. این منطقه به نوعی خواستگاه یکی از ابتدایی ترین تمدن های بشر است. شوش از دیرباز همیشه مورد توجه سلسله های حاکم بوده و همین امر موجب پیدایش پدیده های تاریخی کم نظیری در این منطقه شده است. مجموع این موارد، شوش را به مقصدی مجذوب کننده و تاریخی برای علاقه مندان تبدیل نموده است.

با این مقدمه به سراغ بعضی از حقایق و نکات جالبی از این شهر می رویم.

1. شهر شوش مرکز شهرستانی است با همین نام که با بیش از 5 کیلومتر مربع مساحت در شمال غرب استان خوزستان قرار گرفته است.

2. بر اساس مستندات قدمت سکونت بشر در منطقه فعلی شوش به 7 هزار سال پیش باز می گردد. قرن ها بعد، در حدود 2700 سال پیش، شهر باستانی شوش به وسیله تمدن ایلام در این منطقه بنا شد.

3. شوش از حدود سال 2700 قبل از میلاد مرکز بوده و این مرکزی تا انتها امپراتوری هخامنشی ادامه می یابد. یعنی این شهر 3000 سال مرکز بوده است.

4. شهر باستانی شوش مرکز تمدن ایلامی ها بود که در 150 کیلومتری رود دجله ساخته شد. ایلامی ها توانستند برای هزاران سال در مرکز خود قدم های بزرگ و موثری جهت توسعه و پیشرفت بردارند. از همین رو، دستاوردهای مهمی در زمینه های متعددی از قبیل خط، معماری، ذوب شیشه و فلزات نسیب تمدن بشر شد.

5. با روی کار آمدن هخامنشیان نیز، شوش به سیر تحول و آبادانی خود ادامه داد. پادشاهانی هخامنشی بناهای باشکوه بسیاری را در این منطقه ساختند. شوش که برای سده ها مرکز این سلسله نیز به شمار می رفت، میزبان حاکمان و سفرای بسیاری از دیگر منطقه ها بود.

6. جالب است بدانید که کاخ آپادانای شوش که به وسیله داریوش هخامنشی بنا شده، 70 سال پس از کشف به ثبت ملی رسیده است.

7. مادام ژان دیولافوا همسر مارسل اوگوست دیولافوا دو باستان شناس فرانسوی در کشف و ربودن بسیاری از آثار شوش هخامنشی به موزه لوور فرانسه از دولت وقت فرانسه نشان شوالیه را دریافت کردند. بیشترین آثار شوش در نمایشگاهی اختصاصی در موزه لوور قرار گرفته است.

8. با توجه به موقعیت جغرافیایی، شوش از آب و هوای گرم و خشک برخوردار است. میانگین دما در روزهای سرد سال 12 درجه و در روزهای گرم سال 35 درجه مقدار گیری شده است.

9. این منطقه در جلگه خوزستان واقع شده است، به همین علت هیچ ناهمواری در آن دیده نمی گردد و به طور کلی یک دشت هموار است. درختان کنار، کهور و گز بیشترین پوشش گیاهی منطقه را تشکیل می دهند.

10. منابع آبی شوش را رودخانه ها تشکیل می دهند. در محدوده این منطقه سه رودخانه مهم دز، کرخه و شاوور جاری هستند که منابع بزرگ آب را برای کشاورزان تشکیل می دهند.

11. امروزه شوش از جمعیتی بالغ بر 100 هزار نفر برخوردار است.

12. در حدود قرن 7 پیش از میلاد، حضرت دانیال (ع) به همراه یهودیانی که به وسیله بابلی ها به اسارت گرفته شده بودند، به بین النهرین و از آنجا به شوش قدم گذاشت. امروزه نیز آرامگاه دانیال نبی در کنار رودخانه شاوور در شوش قرار گرفته است که هر ساله شاهد زیارت کنندگان بسیاری از سراسر دنیا است.

13. محوطه باستانی شوش منطقه وسیعی است که بناها و سازه های کهن بسیاری را از زمان پیدایش تمدن تا ظهور اسلام در خود جای داده است. بر اساس برآوردهای اولیه برای این محوطه تاریخی در ابتدا 400 هکتار مساحت معین شده بود که در آنالیز باستان شناسی کارشناسان میراث فرهنگی حریم آن 800 هکتار تعیین شد.

14. محوطه باستانی شوش به عنوان هجدهمین اثر جمهوری اسلامی ایران تیرماه سال1394 در لیست میراث دنیای به ثبت رسید.

15. در منطقه باستانی شوش آثار تاریخی بسیاری قرار گرفته است. یکی از شگفت انگیزترین بناهای این منطقه که معروفیتی دنیای دارد کاخ آپادانا است. کاخ آپادانا به دستور داریوش بزرگ، پادشاه هخامنشیان، در قرن 6 پیش از میلاد روی بقایای برجای مانده ایلامی ها ساخته شد. این بنا با معماری بی نظیر خود از قسمت های مختلفی ساخته شده است. متاسفانه بخش های مهمی از کاخ آپادانا دچار حریق شد و بعدها نیز به دست اسکندر مقدونی ویران شد.

16. جام معروف شوش که چند نمونه از آن در اکتشافات باستانی به دست آمده، و یک نمونه آن در موزه لوور فرانسه نگهداری می گردد، اثری بسیار زیبا و سمبولیک است.

17. ساختمان قلعه شوش که به وسیله ژان دمورگان باستان شناس فرانسوی که برای تحقیق به این منطقه آمده بود، اغلب با خشت و بقایای باستانی آجرها و خشت های دوره های مختلف که در محوطه باستانی شوش به جای مانده بود، بنا شد و در سال 1912 میلادی کار ساخت آن به انتها رسید. از این قلعه اکنون نیز به عنوان مرکز نگهداری و تحقیق آثار باستانی استفاده می گردد.

18. در فاصله 15 کیلومتری جنوب شرقی شوش منطقه تاریخی هفت تپه قرار گرفته است. همان طور که از نام این منطقه تعیین است، از تپه های متعددی تشکیل شده است. بر اساس تحقیقات و حفاری های اجرا شده در این منطقه، دالان ها و خانه های تاریخی بسیاری در آن پیدا شد.

19. در نزدکی هفت تپه یکی دیگر از آثار باستانی اعجاب انگیز قرار گرفته است. بنای 3200 ساله چغازنبیل که به عنوان معبد و نیایشگاه ایلامیان مطرح بوده است. علاوه بر بنای زیگورات چغازنبیل، هفت دروازه به همراه حیاط های وسیع در این مجموعه ساخته شده بودند.

20. همان طور که اشاره شد، شوش آثار تاریخی فراوانی در خود جای داده است. غیر از مکان های تاریخی که نام بردیم، می توانیم از مقبره دعبل خزایی، قلعه شوش، کاخ شاوور، ایوان کرخه و دیگر مکان های تاریخی یاد کنیم.

21. پس از اسلام بود که شوش به علت برخورداری از محصولاتی مانند انار، نیشکر و منسوجات ابریشمی به معروفیت رسید. شوش در طول تاریخ همیشه از مراکز مالی فراوری و صادرات ابریشم بوده است.

22. موزه شوش در نزدیکی قلعه و محوطه باستانی شوش در سال 1345 افتتاح شد. با توجه به قدمت و آثار تاریخی منطقه، این موزه از مهم ترین موزه های آثار ایران باستان است که بازگوکننده دوره های مختلف تاریخی است.

23. شغل بیشتر مردم شوش کشاورزی است. از محصولات عمده این منطقه می توان به گندم، جو، کنجد و حبوبات اشاره نمود. از طرفی دامداری نیز در بین ساکنان رونق دارد.

24. از صنایع دستی این منطقه می توان به نقاشی روی چوب، منبت کاری، معرق کاری، سفالگری و سرمه دوزی اشاره داشت.

25. امروزه با فراهم شدن زمینه های مناسب برای توسعه فعالیت های مالی و بعلاوه سرمایه گذاری در این منطقه، بخش بازرگانی و مبادله کالا، خدمات بانکی و اداری، موجب افزایش مشاغل برای ساکنان شده است.

26. برای آخرین مورد جالب است بدانید که سرستون کاخ آپادانای شوش که مربوط به قرن 6 پیش از میلاد است، در زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار، به وسیله فرانسوی ها با کشتی از ایران خارج شد. امروزه این تندیس در موزه لوور قرار گرفته است.