فرش دستبافت هریس، آیینه تمام نمای اصالت و هنر ایرانی - زرین گراف

دوام

یکی از مهم ترین ویژگی های فرش هریس دوام بالای آن است. معمولاً عمر این فرش، در صورت استفاده صحیح، بیش از دهه ها است. برخی محققین بر این باورند که وجود معادن مس در اطراف منطقه هریس می تواند دلیلی برای دوام آن ها باشد. این معادن اندازه مس موجود در رودخانه های منطقه را افزایش می دهند و نوشیدن این آب به وسیله گوسفندان، کیفیت پشم آن ها و در نتیجه دوام این فرش را بالا می برد.

ابعاد

فرش های هریس معمولاً ابعاد مشخصی هم دارند. عمدتاً این فرش ها در ابعاد 6، 12 و 20 متری فراوری می شوند. البته این ها تنها ابعاد این فرش ها نیستند و قالی هایی در ابعاد عظیم تر و کوچک تر و بعلاوه کناره در سایزهای گوناگون هم می توان در فرش های این منطقه یافت.

رنگ فرش هریس

در خصوص رنگ فرش های هریس باید گفت که غالبا دارای رنگ های تیره و با کنتراست بالا هستند. رنگ هایی که معمولاً در این فرش ها به کار می فرایند قرمز تیره (لاکی)، سرمه ای، قهوه ای و بعضاً بژ است. رنگ آبی هم به اسم رنگ متضاد و به صورت خطوطی در میان رنگ های دیگر استفاده می گردد. البته در نمونه های جدیدتر از ترکیب رنگ های دیگری هم استفاده می گردد.

طرح فرش ها

خطوط منحنی در این قالی ها بسیار کم دیده می شوند. در مقابل، اشکال اسلیمی هندسی و خطوط شکسته در طرح این فرش ها از مشخصه های اصلی آن ها به تعداد می فرایند. از دیگر نکات مربوط به طرح فرش های هریس استفاده از ترنج عظیم به شکل مربع و مستطیل است. طرح و نقش فرش هریس در عین اصالت، حال و هوایی مدرن هم به قالی می دهد و در نتیجه فرش هریس در دکوراسیون مدرن هم می تواند صندلی ویژه ای داشته باشد.

جنس فرش های هریس

پشم در اغلب موارد پرز فرش هریس را تشکیل می دهد. استفاده از پشم دست ریس در قالی در گذشته بیشتر بود، اما در حال حاضر تنها فراوریات شاخص با پشم دست ریس تهیه می شوند. فرش هریس از جمله فرش هایی است که کماکان با پشم فراوری می گردد و در نتیجه کیفیت خود را حفظ نموده است. تار و پود فرش های هریس هم معمولاً از کتان یا همان نخ پنبه است، البته در گذشته و در نمونه های قدیمی تر از ابریشم هم استفاده شده است.

نوع گره ها

نوع گره فرش های هریس از نوع ترکی است. این نوع گره ها معمولاً تراکم بافت نسبتاً کمی را در فرش ایجاد می نمایند. به طور معمول تراکم فرش های هریس حدود 1000 گره در هر دسی متر مربع، یعنی معادل 20 الی 25 رج است، البته نمونه هایی ریزبافت تر هم در گذشته فراوریشده و همچنان هم می گردد.

نوع پرز

فرش های هریس معمولاً دارای پرزهای بلندی هستند. این پرزها همان گونه که اشاره شد معمولاً از پشم مرغوب و بادوام تهیه می شوند. درشتی بافت و پرزهای بلند، در هنگام راه رفتن و نشستن بر روی فرش، احساس خوش آیندی را ایجاد می نماید که در کمتر فرش دیگری می توانیم شاهد آن باشیم. در برخی انواع قدیمی فرش های هریس پرزهای ساییده و کوتاه هم دیده می شوند که در اصطلاح به آن ها دانه ذرتی می گویند، که زیبایی خاص خود را دارند.

بدیهی است که مواردی که ذکر شد، برخی از مشخصه های معمول فرش هریس است که البته تمام فرش های بافته شده در این منطقه در این چارچوب قرار نمی گیرند. نکته دیگر اینکه در نزدیکی شهر هریس، شهرها و روستاهای دیگری همانند بخشایش، مهربان هم قرار دارند که مردمان آن به فراوری فرش مشغول اند.