از عدد سرایت یا شاخص آر چه می دانید؟ - زرین گراف

برای درک خطر کرونا، یک عدد ساده، ولی بسیار مهم وجود دارد. این عدد در سراسر جهان دولت ها را هدایت می نماید چه اقداماتی برای حفظ جان مردم انجام دهند و به ما هم سرنخ هایی می دهد از طول دوره محدودیت و تعطیی ها. این شاخص، عدد سرایت (reproduction number) یا نرخ شیوع یا عدد آر است.

عدد سرایت (شاخص آر) چیست؟

عدد سرایت شاخصی است برای اندازه گیری توان شیوع یه عامل بیماری زا و متوسط تعداد افرادی است که هر فرد آلوده می تواند عامل عفونی را به آن ها سرایت دهد. برای مثال سرخک در جامعه ای بدون مصونیت یکی از بالاترین عدد های سرایت را دارد و هر فرد می تواند بطور متوسط پانزده نفر دیگر را آلوده کند.

عدد سرایت ویروس کرونای جدید، که نام رسمی آن سارس-کرونا-2 است تقریبا سه است هرچند که تخمین ها متفاوتند.

چرا عدد بالای یک خطرناک است؟

اگر عدد سرایت بالای یک باشد، موارد ابتلا تصاعدی بالا می فرایند، ولی اگر این عدد کم باشد، موارد جدید ابتلا برای ادامه شیوع کافی نیست و بیماری بتدریج فروکش می نماید.

همه دولت ها می خواهند عدد سرایت کرونا را از سه به کمتر از یک کاهش دهند. به همین دلیل است که نمی توانید خانواده تان را ببینید، مجبور شده اید از خانه کار کنید و مدارس تعطیل شده اند. جلوگیری از تماس افراد برای کاستن از توان سرایت این ویروس است.

عدد آر در بریتانیا چند است؟

شاخص آر یک عدد ثابت نیست و با تغییر رفتار مردم و یا مصونیت تغییر می نماید. متخصصان در امپریال کالج لندن سعی می نمایند با مدل سازی ریاضی بفهند از زمان شروع جداسازی، فاصله گذاری اجتماعی و شروع محدودیت و تعطیلی های گسترده، این عدد چه تغییراتی نموده است.

قبل از این اقدامات، عدد سرایت کرونا در بریتانیا بالای یک بود و شرایط برای شیوع گسترده مهیا. اعمال برخی محدودیت ها باعث کاهش این عدد شد، ولی فقط بعد از شروع محدودیت ها و تعطیلی های وسیع بود که این عدد به زیر یک رسید. ممکن است کمی تخصصی به نظر برسد، ولی بعد از این بود که محققان به جای شاخص آر از آرتی (Rt) استفاده کردند، چون این عدد در طی زمان تغییر می نماید.

در حال حاضر این عدد در بریتانیا حدود هفت دهم است. البته همواره کمی عدم قطعیت وجود دارد، اما مشاوران علمی دولت با اطمینان زیاد می گویند در حال حاضر این عدد کمتر از یک است. البته در برخی بیمارستان ها و خانه های سالمندان شرایط فرق می نماید.

این عدد چگونه می تواند زمان برطرف محدودیت و تعطیلی ها را معین کند؟

کشور ها در کوششند راهی برای سرانجام محدودیت و تعطیلی ها پیدا نمایند و هدفشان پایین نگاه داشتن عدد سرایت زیر یک است. دکتر آدام کوچارسکی از دانشکده بهداشت و طب گرمسیری لندن به بی بی سی گفت: این چالش عظیمی است که مطمئن باشید محدودیت ها را بیش از حد سبک نمی کنید و باعث افزایش شیوع نمی شوید.

برای پایین آوردن این عدد از سه به هفت دهم کوشش بسیار زیادی اجرا شده و حتی برخی جان باخته اند. دکتر کوچارسکی می گوید: این به شما امکان مانور زیادی نمی دهد.

اوایل آوریل (یک ماه پیش) آلمان عدد سرایت خود را به هفت دهم کاهش داد که عدد فعلی بریتانیاست. موسسه رابرت کخ می گوید این عدد در روز های اخیر به یک رسیده بوده، اما تازگی به هفتاد و پنج صدم کاهش پیدا نموده است. پرفسور لوتار ویلر، رییس این موسسه هم می گوید: هدف عظیم این است که این عدد را زیر یک نگه داریم.

متاسفانه هنوز تعیین نیست که هر نوع ممنوعیت یا محدودیت چه اندازه بر شیوع این ویروس تاثیر می گذارد، ولی متخصصان حدس هایی می زنند. دکتر کوچارسکی می گوید: اینکه باز شدن مدارس یا برگشتن به سر کار یا سایر تجمع ها هر کدام چقدر عدد سرایت را افزایش می دهند کار آسانی نیست.

حتی اگر سیاست ممنوعیت و تعطیلی تغییر نکند، رفتار افراد در طول زمان تغییر می نماید و این ممکن است باعث افزایش عدد سرایت گردد. از این رو برای کاهش محدودیت ها، شاید به روش های جدیدی احتیاج باشد مانند آزمایش های گسترده و اپلیکیشن های ردیابی تماس.

با استفاده از این روش ها می توان عدد سرایت را هدفمند پایین نگاه داشت و برخی ممنوعیت ها را برداشت.

آیا این مهمترین عدد است؟

عدد سرایت یکی از سه شاخص مهم است. شاخص دیگر شدت بیماری است. اگر بیماری خفیف باشد مسائل زیادی ایجاد نمی نماید و می توان محدودیت ها را کمی کمتر کرد، اما کرونا موارد شدید و کشنده هم دارد.

آخرین شاخص مهم موارد جدید ابتلا است که در معین زمان اقدام مهم است. اگر محدودیت ها را وقتی بردارید که موارد جدید زیادند و شاخص سرایت بالای یک، شمار مبتلایان بالا می ماند.

واکسن

یکی دیگر از راه های پایین آوردن عدد سرایت، واکسن است. فرد آلوده به ویروس کرونا به طور میانگین سه نفر دیگر را آلوده می نماید، ولی اگر واکسن دو نفر از این افراد را مصون کند، عدد سرایت از سه به یک کاهش پیدا می نماید.