بارداری استعداد ابتلا به کرونا را بیشتر نمی کند - زرین گراف

دکتر مریم نکولعل تک؛ متخصص سلامت باروری، عضو هیات علمی گروه مامایی و سلامت باروری و مسئول کارگروه آموزش و مشاوره در مدیریت کرونا دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت وگو با خبرنگار ایبنا، به بعضی از پرسش ها و دغدغه هایی که این روزها ذهن بسیاری از مادوران باردار و خانواده ها را درگیر نموده، پاسخ داد.

بارداری یکی از حساس ترین دوره های زندگی زنان است که به دلیل تغییراتی که در بدن آن ها رخ می دهد این تغییرات بر جسم و روان آن ها تاثیرگذار و در شرایط ویژه کنونی، شیوع کرونا هم مزید بر علت شده است. لطفا درباره تغییرات این دوره و تاثیری که بر زنان باردار به ویژه در شرایط کنونی می گذارد، توضیح دهید؟

بارداری یکی از زیباترین دوره های زندگی هر زن است که طی کردن آن به سلامت و خوشایندی، یکی از اهداف نظام سلامت است. اما این روزها شیوع کرونا (ویروس کووید 19) سبب اضطراب در جامعه و به تبع آن در مادران باردار شده است. در یک تحقیق، حدود یک سوم مادران باردار دچار اضطراب به دنبال شیوع کرونا شده بودند. اما باید توجه داشت که بر اساس یافته های فعلی احتمال بروز کرونا در مادر باردار با فرد غیرباردار مشابه است و مادران باردار می توانند مانند سایر افراد با رعایت نکات بهداشتی، خود و جنین شان را از کرونا مصون دارند. در هر صورت حفظ روحیه خوب در این دوران ضروری است و همه اعضای خانواده باید جهت سلامت و شادابی به یکدیگر و مادر باردار یاری نمایند.

در کدام ماه های بارداری خطر بیشتری از نظر ضعف ایمنی و خطر مبتلا شدن به ویروس متوجه زنان است؟

همانطور که گفتیم در مجموع احتمال ابتلای مادر باردار به کرونا با افراد غیرباردار مشابه است، اما در سه ماهه سوم بارداری احتمال شدیدتر شدن بیماری و درگیری ریوی مادر بیشتر است. مادران بارداری که در کادر بهداشتی درمانی کار می نمایند در معرض خطر بیشتری هستند و توصیه می گردد در ماه های آخر در تماس نزدیک با بیماران نباشند.

استرس ناشی از شرایط کنونی چه تأثیری بر زنان باردار دارد و آیا می تواند باعث مسائلی در زایمان و سلامت مادر و نوزاد گردد؟

مسلما استرس و اضطراب بیش از حد برای هیچ کس و به ویژه خانم باردار خوب نیست. مهم این است که با حفظ آرامش و رعایت نکات بهداشتی تا حدامکان مراقب خودمان باشیم.

آیا علایم این بیماری در زنان باردار شبیه دیگران است؟

علایم بیماری کرونا در فرد باردار و غیرباردار مشابه است. علائم شامل تب و یا سرفه جدید، تنگی نفس، گلودرد، درد عضلانی، آبریزش/ احتقان بینی و از بین رفتن حس بویایی است. هر خانم بارداری اگر این علائم را داشته باشد، مخصوصا اگر با فرد مشکوک یا مبتلا به کرونا برخورد داشته، باید مورد آنالیز قرار گیرد. بارداری استعداد ابتلا به کرونا را بیشتر نمی نماید، بیشتر مادران مبتلا بدون مشکل می توانند بارداری را به اتمام برسانند، با این حال بعضی مادران باردار که به کرونا مبتلا می شوند بدحال تر شده و احتیاج به مراقبت های ویژه پیدا می نمایند.

مادران باردار باید به طور منظم تحت ویزیت و پایش سلامت قرار بگیرند، با توجه به اینکه توصیه می گردد در هنگام شیوع کرونا تا حد امکان به دلایل غیراورژانسی به مراکز درمانی مراجعه نگردد، پیشنهاد شما چیست؟

خوشبختانه بسیاری از همکاران پزشک یا ماما در این روزها به صورت مجازی با مراجعان خود در ارتباط هستند. توصیه می کنیم این ارتباط تداوم داشته باشد. همچنین بهتر است مادر باردار ترازوی کنترل وزن و دستگاه فشارخون در خانه داشته باشد و منظم تغییرات وزن و فشارخون خود را به اطلاع ماما یا پزشک خود برساند. برای انجام سونوگرافی و غربالگری های بارداری ضروری هم توصیه می گردد تا حد امکان طبق نظر پزشک در یک مراجعه تجمیع شوند و خانم باردار قبل از مراجعه با آزمایشگاه یا سونوگرافی تماس بگیرد و در خلوت ترین ساعت با رعایت نکات بهداشتی به آنجا مراجعه کند. با این حال اگر مادر باردار دچار علائم اورژانسی شد، نباید در رفتن به مرکز درمانی تأخیر داشته باشد. یعنی اگر دچار علائمی مثل سردرد، سرگیجه، تاری دید، دوبینی، افزایش فشار خون، ورم دست و صورت، تب، تهوع، استفراغ، تنگی نفس، خونریزی، آبریزش، آغاز دردهای زایمانی و کاهش حرکات جنین شوند، بدون معطلی به مرکز درمانی مراجعه نمایند.

چقدر احتمال انتقال بیماری کرونا از مادر به جنین وجود دارد؟

انتقال بیماری به جنین در دوران قبل از تولد بعید به نظر می رسد. مادران بارداری بوده اند که مبتلا به کرونا شده اند، ولی نوزادان سالم به جهان آورده اند. اما در چند مورد نیز نوزادان تازه متولد شده دارای تست مثبت بوده اند که البته معلوم نیست در داخل رحم بیمار شده یا حین زایمان به بیماری دچار شده اند. به نظر می رسد انتقال ویروس از مادر به بچه، احتمالاً در دوره نوزادی و در بدو تولد اتفاق افتاده باشد.

آیا زنان باردار و مادران شیرده برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود به برنامه تغذیه ای خاصی احتیاج دارند و آیا احتیاجی به استفاده از مکمل ها وجود دارد؟

برای تقویت سیستم ایمنی، داشتن تغذیه مناسب و کنترل استرس برای همه مادران باردار ضروری است. استفاده از مکمل ها نیز با نظر پزشک و طبق روال سابق است.

اینکه گفته می گردد نوزادان به ویژه در سه ماهه نخست نسبت به بیماری ها ازجمله این بیماری ایمنی بیشتری دارند، چقدر درست است و دلیل آن چیست؟

مواردی از ابتلای نوزادان به بیماری کورونا گزارش شده است، بنابراین نمی توانیم بگوییم نوزادان کلا مصون هستند.

با توجه به شیوع این بیماری، آیا باید برای دوران شیردهی محدودیت هایی قائل شد؟

تا به امروز ویروس در شیر مادر یافت نشده است. برای مادر و کودکی که در خانه هستند و تماسی با سایرین و محیط بیرون ندارند، شیردهی محدودیت ندارد. تنها وقتی مادر مبتلا به کرونا گردد، شاید اِعمال محدودیت هایی لازم گردد. مادر مبتلا به کرونا ممکن است به وسیله تماس نزدیک تنفسی هنگام شیردهی، ویروس را به کودکش منتقل کند. در این حالت می گردد شیر مادر را دوشید و توسط یک مراقب سالم به نوزاد داد. قبل از دوشیدن شیر، مادر دست هایش را بشوید و ماسک بزند. شاید هم لازم گردد، مدت محدودی از شیر خشک استفاده گردد. تصمیم گیری براساس شدت بیماری مادر و نظر پزشک در هر بیمار متفاوت است.

یکی از ترس های زنان در این شرایط زایمان است. احتمال خطر ابتلا در هنگام زایمان چقدر است و چه توصیه هایی برای کاهش استرس به زنان باردار دارید؟

خانم های باردار برای زایمان باید با پزشک و مامای خود هماهنگ باشند. ترجیحا بیمارستانی که خلوت تر باشد و بیمار مبتلا به کرونا پذیرش نکند را انتخاب نمایند. با این حال باید تمام احتیاط ها را در راستا و در بیمارستان رعایت نمایند. خوشبختانه بعضی از بیمارستان ها راستا ورود مادران باردار را جدا و شرایط مناسبی ایجاد نموده اند. ازجمله اینکه در بدو ورود به مادر باردار ماسک می دهند و دست هایش را ضدعفونی می نمایند، درجه حرارتش را ثبت و مادر را از نظر علایم کرونا آنالیز و در صورت لزوم آزمایش می نمایند.

اتاق های زایمان معمولا تک نفره و با کمترین رفت وآمد است، پرسنل بخش زایمان، اقدامات حفاظتی مثل ماسک و محافظ و شستشوی دست ها را دقیقا رعایت می نمایند و شرایط برای زایمان ایمن مادران مهیا شده است. در این مدت زایمان های زیادی در بیمارستان ها صورت گرفته که خوشبختانه با رعایت نکات بهداشتی مسئله ای برای مادر و نوزاد پیش نیامده است. البته اگر شرایط کرونایی ادامه یابد، شاید لازم باشد مجامع علمی در خصوص بارداری های کم خطر، روی گزینه های دیگر مثل زایمان در مراکز تولد(Birth centers) یا حتی زایمان در منزل (Homebirth) هم فکر نمایند.

یکی دیگر از نگرانی ها مربوط به روش زایمان است؟ بسیاری بر این عقیده اند که در این شرایط سزارین روش ایمن تری است. شما در این باره چه نظری دارید؟

تصمیم گیری در خصوص شیوه زایمان در مادری که مبتلا به کرونا نیست، مثل قبل است و فقط در صورت ضرورت مامایی و تشخیص پزشک سزارین انجام می گردد. حتی در خصوص مادر مبتلا به کرونا هم صرفا به دلیل کرونا توصیه به انجام سزارین نمی گردد. در هر صورت چه زایمان طبیعی باشد و چه سزارین، باید نکات بهداشتی و احتیاط های لازم هم از سوی مادر و هم از سوی کادر درمانی رعایت گردد.

به بانوانی که برای زایمان می خواهند به بیمارستان بروند چه توصیه هایی دارید؟

به همه مادران باردار که ان شاء الله به زودی نوزادشان متولد می گردد و راهی بیمارستان هستند، توصیه می کنیم با حفظ آرامش، نکات بهداشتی زیر را رعایت کنید:

- سعی کنید با وسیله نقلیه شخصی یا تاکسی به بیمارستان بروید.

- تا حد امکان توقف طولانی مدت در بیمارستان نداشته باشید.

- از رفت و آمدهای غیرضروری در راهروها و حیاط بیمارستان خودداری کنید.

- در صورت امکان تا زمان نوبت ویزیت خود در ماشین منتظر بمانید.

- کارهای پذیرش و نوبت گیری را یک فرد سالم، بدون سابقه بیماری زمینه ای و مطلع به شرایط خانم باردار با رعایت حفاظت فردی انجام دهد.

- مدارک مورد احتیاج خود (شامل شناسنامه خود و همسر، کارت ملی، کارت مراقبت های دوران بارداری، جواب آزمایش ها و سونوگرافی های صورت گرفته و کارت بانکی) را همراه داشته باشید.

- از وسایل محافظت فردی (ماسک و دستکش) در بیمارستان بهره ببرید.

- از لمس کردن چشم ها، دهان و بینی خود پرهیز کنید.

- هر نیم ساعت یا حداکثر هر یک ساعت یکبار دست های خود را به مدت 20 ثانیه به با آب و صابون بشویید.

- از ضدعفونی نماینده های الکلی برای ضدعفونی کردن سطوحی که با آن ها در تماس هستید بهره ببرید.

- حداقل 2 متر فاصله را با افراد رعایت کنید.

- بهداشت تنفسی را رعایت کنید، یعنی در هنگام عطسه و سرفه، بینی و دهان خود را با دستمال یا آرنج خم شده تان بپوشانید و بلافاصله دستمال استفاده شده را در سطل درب دار بیندازید.

- هر دو ساعت یک بار ماسک خود را تعویض کنید.

- پس از بازگشت از بیمارستان می توانید لباس هایتان را در ورودی منزل آویزان کنید و تا 4 ساعت به آن دست نزنید. همچنین می توانید دوش بگیرید و لباس های خود را شسته یا در معرض نور آفتاب یا روی شوفاژ قرار دهید.

- پس از مراجعه به منزل موبایل خود را با پد الکلی ضدعفونی کنید.

- حداقل وسایل ضروری و حداقل نفرات را با خود به همراه ببرید.

به نظر شما آیا صلاح هست در شرایط شیوع کرونایی، مادر برای زایمان، یک نفر همراه با خودش به بیمارستان ببرد؟

از نظر حمایت روانی معمولا ضروری است یک نفر مادر زائو را همراهی کند، ولی در شرایط کرونایی این امر بستگی به سیاست و امکانات بیمارستان دارد. بعضی منابع علمی استفاده از ارتباط مجازی با همراهان را در حین انتظار برای زایمان توصیه می نمایند. اما معمولا بعد زایمان و ورود به بخش، مادر احتیاج به یک همراه دارد و بهتر است یک فرد باتجربه در شیردهی و مراقبت از مادر و نوزاد که سرحال و پرانرژی بوده و سابقه بیماری زمینه ای نیز نداشته، به عنوان همراه حضور داشته باشد تا بتواند در برطرف احتیاجهای مادر پس از زایمان، تعویض نوزاد و شیردهی به مادر یاری کند. حضور همراه موجب می گردد که تماس مادر و نوزاد با کارکنان بخش به حداقل ممکن برسد و خطر انتقال عفونت ناشی از ویروس کرونا کاهش یابد. بعد از زایمان مادر سعی کند با نظر پزشک هرچه سریع تر از تخت بلند شده و حرکت کند. پزشک معمولا کوشش می نماید درصورتی که مادر و نوزاد مسئله ای نداشته باشند، آن ها را زودتر ترخیص کند.

دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، اقدام به راه اندازی خط مشاوره تلفنی صدای ماما نموده است؟ در این باره توضیح دهید؟

اساتید دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران در تعطیلات مرتبط با شیوع کرونا جهت کاهش مراجعات غیراورژانسی به مراکز درمانی، جوابگوی سوالات مردم عزیزمان هستند. در صدای ماما مردم می توانند با شماره 021-61054001 تماس بگیرند و سوالات خود را از اساتید دانشگاه بپرسند. باز هم تاکید می کنیم که در موارد اورژانسی در رفتن به بیمارستان به خاطر کرونا تعلل نکنید.

برنامه های مشاوره ای و آموزشی در مدیریت کرونا در دانشکده پرستاری و مامایی به توضیح زیر در جریان است:

☎#صدای ماما: 021-61054001

مشاوره تلفنی اساتید مامایی و جوابگویی به سئوالات دختران، زنان و مادران عزیز در رابطه با مسائل بلوغ، ازدواج، بارداری، زایمان، شیردهی و عفونت ها و خونریزی ها

☎#صدای پرستار:021-61054002

مشاوره تلفنی اساتید پرستاری در زمینه های مراقبت بچه ها، مراقبت و مشاوره سلامت روان، مراقبت های ویژه (ICU, CCU)، فوریت ها و مسمومیت ها، مراقبت از بیمار در منزل، سلامت جامعه و سالمندان، ضعف ایمنی (دیابت و شیمی درمانی)، بیماران کلیوی و دیالیزی

☎#صدای پرستارسلامت روان:021-61054005

از شنبه تا چهارشنبه ساعت 11 تا 16

مشاوره رایگان اساتید روان پرستاری در خصوص کنترل اضطراب استرس و سوگ

منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران